Klątwa archiwalna | 9.04.2020

Instytucje archiwalne w Polsce od zarania czasów nowoczesnych postrzegane były jako placówki naukowe, zaś archiwiści jako pracownicy nauki, którzy z konieczności wykonują również funkcje urzędowe. Do naukowych zadań archiwisty należało porządkowanie akt, sporządzanie inwentarzy, repertoriów, indeksów, udostępnianie dokumentów, przygotowywanie źródeł do edycji. Powstałe w latach 50. XX w. określenie archiwalny pracownik działalności podstawowej oznaczało naukowego pracownika archiwalnego.

Współcześnie zachodzi jednak proces odchodzenia od działalności naukowej w archiwach państwowych, wyraźnie przyspieszający od przełomu XX i XIX wieku, oraz towarzyszące temu zjawisko zmniejszania się liczby pracowników naukowych i zastępowania ich personelem, o który z zupełnie innych powodów w końcu lat 50. XX w. upominał się ówczesny pracownik Archiwum Akt Nowych w Warszawie, a późniejszy jego dyrektor, Bogdan Kroll, czyli pomocniczymi pracownikami archiwalnymi. Czyż transmutacja archiwistów z pracowników naukowych w urzędników nie jest klątwą rzuconą przez Bogdana Krolla, która realizuje się na naszych oczach?

O tym rozważam w artykule opublikowanym w "Archeionie" t. CXX, 2019. Powiedz przyjacielu i wejdź.